Η εκδρομή αυτή μπορεί να προσφέρει στον επισκέπτη μια γεμάτη ημέρα, με περιήγηση, βουτιές σε υπέροχες παραλίες που βλέπουν στο ηλιοβασίλεμα και διασκέδαση για μικρούς και μεγάλους.
Αφήνουμε την Παροικιά και ακολουθούμε τη διαδρομή που κινείται νότια και ανηφορίζει για την ενδοχώρα, προς το ύψωμα που είναι χτισμένο το μοναστήρι του Χριστού του Δάσους. Πρόκειται για μία απόσταση μόλις 4,5 χιλιομέτρων, μέσα από έναν μικρό επαρχιακό βατό χωματόδρομο, που σε κάποια σημεία, προς το τέλος της διαδρομής είναι στρωμένος με τσιμέντο. Εναλλακτικά, φυσικά, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε εναλλακτική διαδρομή, μέσω του παραλιακού ασφαλτοστρωμένου δρόμου, αλλά η απόσταση θα είναι αρκετά μεγαλύτερη.

Το μεγαλύτερο κομμάτι της διαδρομής είναι στα πεδινά, ανάμεσα σε αγροτικές καλλιέργειες και διάσπαρτες εξοχικές κατοικίες. Τα τελευταία 500 μέτρα, ο δρόμος ανηφορίζει και καταλήγει στην πλαγιά που είναι χτισμένη η Μονή Χριστού του Δάσους. Είναι γυναικείο μοναστήρι, του 17ου αιώνα, αφιερωμένη στον ναό της Εκατονταπυλιανής. Το μοναστήρι φέρει και το όνομα του Αγίου Αρσενίου, εξαιτίας του ομώνυμου ναού του πολιούχου της Πάρου (εγκαινιάστηκε το 2002), το λείψανο του οποίου φυλάσσεται εδώ. Αξίζει τον κόπο να μπούμε στον ναό που βρίσκεται στην εξωτερική αυλή του μοναστηριού. Είναι μια εντυπωσιακή βασιλική με τρούλο με διπλό καμπαναριό, ενώ στην είσοδό του ξεχωρίζουν τρία τοξωτά ανοίγματα. Θυμηθείτε την ιερά μονή του Χριστού του Δάσους ή Αγίου Αρσενίου στις 31 Ιανουαρίου ή στις 18 Αυγούστου, που γίνονται τα δύο πανηγύρια, φυσικά με ιερή κατάνυξη, όπως αρμόζει στον χαρακτήρα του χώρου.

Αφήνουμε το μοναστήρι για να κατηφορίσουμε από την άσφαλτο, με κατεύθυνση δυτικά προς τη θάλασσα για να κολυμπήσουμε σε κάποιες από τις ωραιότερες παραλίες του νησιού, που βλέπουν το υπέροχο ηλιοβασίλεμα του Αιγαίου. Η πιο κοντινή στην Παροικιά είναι ο Παρασπόρος, μια μεγάλη αμμουδιά, με άγρια ομορφιά, οργανωμένη με ξαπλώστρες, ομπρέλες και beach bar το καλοκαίρι και αρκετά αλμυρίκια, εδώ κι εκεί, που προσφέρουν τη φυσική τους σκιά, στους τυχερούς που θα προλάβουν να πιάσουν μια θέση.

Οι αμέσως επόμενες, όπως θα κινηθούμε νότια είναι οι δύο αμμουδιές της Αγία Ειρήνης, που βλέπουν, προς τις βόρειες ακτές της Αντιπάρου. Η πρώτη είναι μικρή, με φυσική σκιά από αλμυρίκια και ήπια νερά (δύσκολα θα την βρείτε φουρτουνιασμένη, καθώς κοιτάζει προς τα νοτιοδυτικά), αλλά χωρίς πολλές ευκολίες. Μπροστά από την αμμουδιά, στο νερό υπάρχουν πέτρες και φύκια, στην άκρη της, όμως, θα βρείτε και κομμάτι με άμμο. Η μικρή παραλία βρίσκεται, σχεδόν αντικριστά στην μεγάλη, που ξεχωρίζει για το εξωτικό χρώμα που της προσφέρουν οι μεγάλοι φοίνικες. Οι φοίνικες βρίσκονται πάνω στην άμμο, μαζί με μεγάλα αλμυρίκια, ενώ τα νερά προσφέρονται για βουτιές και παιχνίδι, για μικρούς και για μεγάλους. Η Αγία Ειρήνη είναι οργανωμένη, χωρίς να θεωρείται ιδιαιτέρως πολύκοσμη. Στο βόρειο άκρο της υπάρχει μικρός μώλος που θα μπορούσε να δέσει κάποιο μικρό σκάφος.

Γενικά, η δυτική πλευρά στην οποία βρίσκονται αυτές οι παραλίες αναπτύσσεται τουριστικά, τα τελευταία χρόνια και θα βρείτε πολλά ξενοδοχεία και δωμάτια για να απολαύσετε τη θέα προς τη δύση και την Αντίπαρο. Μαζί μ' αυτά μικροί κολπίσκοι, με πεντακάθαρα νερά και αλμυρίκια για σκιά, μας δίνουν την ευκαιρία να κολυμπήσουμε μακριά από τις κοσμοπολίτικες αμμουδιές.

Συνεχίζοντας νοτιότερα της Αγίας Ειρήνης, ο δρόμος φτάνει ακριβώς πλάι στη θάλασσα και, το καλοκαίρι, διακρίνει κανείς και λάτρεις των θαλασσίων σπορ. Έχουμε φτάσει στην Πούντα, το λιμάνι μέσω του οποίου συνδέεται η Πάρος με την Αντίπαρο.

Η αμμουδιά εκτείνεται ακόμη νοτιότερα, σε μια περιοχή χωρίς κτίσματα και περνάει από ένα όμορφο ξωκλήσι, τον Άγιο Νικόλαο. Βρισκόμαστε στο σημείο που ο επισκέπτης μπορεί να διακρίνει στον βυθό στα ξέβαθα, κανάλια που έχουν δημιουργηθεί στην άμμο, πιθανότατα από την προσπάθεια αρχαίων πλοίων να προσαράξουν και να ξεφορτώσουν στις ακτές του νησιού.

Όσο πλησιάζουμε στην Αλυκή, τον τελικό προορισμό της εκδρομής μας, οι μεγάλες αμμουδιές πληθαίνουν και για να φτάσουμε στις πιο παρθένες από αυτές θα πρέπει να ακολουθήσουμε διαδρομές πολύ κοντά στο αεροδρόμιο της Πάρου.

Η περιήγησή μας στη δυτική πλευρά της Πάρου ολοκληρώνεται στην Αλυκή, που πήρε το όνομά της από τις αλυκές που βρίσκονταν πολύ κοντά στον οικισμό. Πρόκειται για ένα γραφικό ψαροχώρι, ιδανικό για οικογενειακές διακοπές. Το όμορφο λιμανάκι με τις ταβέρνες και την παραλία Πίσω Αλυκή, με τα λευκά βότσαλα και τα αλμυρίκια και τα ανοιχτόχρωμα νερά συνιστούν ένα πολύ όμορφο σκηνικό. Κοντινές παραλίες για να κολυμπήσετε, εκτός από την Πίσω Αλυκή, είναι και οι τέσσερεις μικροί κόλποι του Φάραγκα με τα ήρεμα νερά.

Εδώ θα βρείτε πολλά καταλύματα, ταβέρνες, μπαράκια, παιδική χαρά, γήπεδα και το Μουσείο Κυκλαδικής Λαογραφίας του Μ. Σκιαδά. Σε απόσταση μόλις τριών χιλιομέτρων υπάρχει ο γραφικός οικισμός της Αγκαιριάς, στον οποίο μπορούμε να φτάσουμε και με τα πόδια, μέσα από τα στενοσόκακα των οικισμών της Αλυκής.

Τρία ονομαστά πανηγύρια της Πάρου γίνονται στην Αλυκή, στη διάρκεια του καλοκαιριού: του Άη Γιάννη του Κλείδωνα, τον Ιούνιο, του Σωτήρος (6 Αυγούστου) και στις 14 Σεπτεμβρίου του Σταυρού.

Είναι η ορεινή διαδρομή που περνά από την κορυφή του ψηλότερου βουνού της Πάρου και τα λατομεία του Μαρμάρου και καταλήγει σε ένα από τα πιο τουριστικά σημεία του νησιού. Ασφαλώς, κέρδος από τη βόλτα αυτή θα είναι η γνωριμία με την ενδοχώρα που κρατάει, ακόμη, αναλλοίωτα τα αρχιτεκτονικά αιγαιοπελαγίτικα στοιχεία, αλλά και η όμορφη θέα των ακτών και των οικισμών του νησιού.

Τα πρώτα χιλιόμετρα κινούμαστε ανατολικά, σε μία ήπια ανηφορική διαδρομή, μέσα από τα τελευταία σπίτια της Παροικιάς. Όσο ανεβαίνουμε το τοπίο γίνεται θαμνώδες, με ελάχιστες καλλιέργειες. Το Μαράθι είναι το πρώτο μας πέρασμα. Ένας μικρός οικισμός, με τυπικά αιγαιοπελαγίτκα σπίτια και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Πρώτο σημείο ενδιαφέροντος είναι τα σημεία όπου μπορεί κανείς να διακρίνει τα αρχαία λατομεία μαρμάρου, σε κοιλώματα των βράχων, πάνω ακριβώς από το Μαράθι. Εδώ έχει διαμορφωθεί και ένα σύγχρονο μονοπάτι που χρησιμοποιείται από τους επισκέπτες για περιήγηση στα αρχαία λατομεία. Η σύγχρονη πλευρά της αρχαίας αυτής τέχνης της εξόρυξης του μαρμάρου αποκαλύπτεται μερικές εκατοντάδες μέτρα ψηλότερα, στην κορυφή του βουνού όπου, ακόμη και σήμερα, λειτουργούν τα λατομεία του περίφημου παριανού μαρμάρου.
Κυκλώνοντας το λατομείο, αρχίζει η κατηφορική διαδρομή που θα μας βγάλει στη θάλασσα και αξίζει να πιούμε έναν καφέ στην πλατεία του μικρού χωριού Κώστος, όπου μπορούμε να περπατήσουμε στα γραφικά του δρομάκια, να δούμε τις παλιές εκκλησίες με την αιγαιοπελαγίτκη αισθητική (όπως τον ναό του Αγίου Παντελεήμονα που είναι προστάτης του χωριού, την Αγία Μαρίνα, την Ανάσταση), καθώς και το μνημείο του μεγάλου διδασκάλου του γένους του Οσίου Αθανασίου του Πάριου, που καταγόταν από το χωριό και έζησε τον 18ο αιώνα. Μέσα στο χωριό βρίσκεται και το σπίτι του Οσίου Αθανασίου που σώζεται ως τις μέρες μας. Λίγο έξω από τον οικισμό θα δούμε τα παλιά πλυσταριά, που πρόσφατα ανακαινίστηκαν.

Αν βρεθούμε στον Κωστό, τους καλοκαιρινούς μήνες, μπορούμε να διασκεδάσουμε σε ένα από τα τρία πανηγύρια που γίνονται στο χωριό, στις 24 Ιουνίου, στη μνήμη του Οσίου Αθανασίου, στις 17 Ιουλίου (της Αγίας Μαρίνας και στις 27 Ιουλίου, του Αγίου Παντελεήμονος)

Το τοπίο έχει ήδη αλλάξει και τα βράχια και οι θάμνοι έχουν δώσει, σε αρκετές περιπτώσεις, τη θέση τους στα αμπέλια και σε άλλες μικρές καλλιέργειες. Η θέα προς τον βορρά και τα ανατολικά είναι απεριόριστη. Εμείς, ωστόσο, συνεχίζουμε νότια, προς τις Λεύκες, το επόμενο σημείο ενδιαφέροντος για την εκδρομή μας προς τις ανατολικές ακτές. Οι Λεύκες είναι από τα μεγαλύτερα χωριά στην ενδοχώρα και το χωριό με το μεγαλύτερο υψόμετρο. Στα δεξιά του χωριού όπως θα μπούμε από τη διαδρομή που έχουμε επιλέξει, θα δούμε να δεσπόζει μια πλαγιά γεμάτη πεύκα, ακόμη μια απόδειξη της ποικιλότητας της βλάστησης που συναντάμε στο νησί.

Μπαίνοντας στην τελική ευθεία για το χωριό στα μάτια μας αποκαλύπτεται ακόμη ένας παραδοσιακό κυκλαδίτικος οικισμός, που μας προσκαλεί να τον γνωρίσουμε, με έναν περίπατο στα στενά του σοκάκια, που απλώνονται αμφιθεατρικά σε ένα ακόμη ύψωμα στη νοτιοδυτική πλευρά του. Περπατώντας στον Ράμνο, τον κεντρικό δρόμο του χωριού θα δείτε, εκτός από τα τουριστικά μαγαζιά, πολλά νεοκλασικά κτίρια, το σχολείο και το Σπίτι της Λογοτεχνίας και το Μουσείο Κυκλαδικής Λαογραφίας.

Σε όλο το κατέβασμα μέσα από τον κεντρικό σοκάκια θα έχετε τη θέα της θάλασσας, μέσα από την ανοικτή χαράδρα, που ξεκινά από τις Λεύκες και καταλήγει βορειοανατολικά, σε κάμπους με αγροτικές καλλιέργειες. Μπορείτε να καθίσετε για ένα ρόφημα στην κεντρική πλατεία πλάι στο μνημείο των Ηρώων. Ο Ράμνος θα σας οδηγήσει, στην άκρη του χωριού, στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας, που ξεχωρίζει για την αρχιτεκτονική της και το παριανό μάρμαρο που χρησιμοποιήθηκε για να χτιστεί.

Γρήγορα γίνεται αντιληπτό ότι οι Λεύκες δεν είναι οποιοδήποτε χωριό και δικαιολογεί απόλυτα το γεγονός ότι υπήρξε η πρώτη πρωτεύουσα της Πάρου. Όλα τα σπίτια του χωριού είναι καθαρά, ασβεστωμένα και πλημμυρισμένα στα χρώματα των λουλουδιών, όταν η εποχή το επιτρέπει. Αν βρεθείτε στο χωριό στα τέλη του Αυγούστου μπορεί να πέσετε πάνω στη γιορτή του Καράβολα, ένα από τα μεγαλύτερα γλέντια του Αιγαίου, με άφθονο φαγητό (και καράβολες δηλαδή μεγάλα σαλιγκάρια), κρασί και μουσική και χορό, μέχρι το πρωί.

Πριν αφήσουμε τις Λεύκες, θα έχουμε τη δυνατότητα να δούμε και τα υπόλοιπα θρησκευτικά μνημεία που βρίσκονται διάσπαρτα στο χωριό και γύρω από αυτό, όπως την εκκλήσία της Παναγίας της Υπαπαντής ή “Παναγιάς στα κελιά” κατά τους παριανούς, το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, το μοναστήρι της Αγίας Κυριακής και πολλά άλλα μικρότερα ξωκλήσια.

Για λάτρεις της πεζοπορίας, υπάρχει η Βυζαντινή οδός, ένα μοναδικό μαρμαρόστρωτο μονοπάτι 1000 ετών, που κινείται παράλληλα με τον αμαξωτό δρόμο και ενώνει τις Λεύκες με το χωριό Πρόδρομος. Είναι 3,5 χιλιόμετρα, εύκολο στο περπάτημα και με υπέροχη θέα προς τη θάλασσα.

Είτε με το αυτοκίνητο είτε με τα πόδια, ο Πρόδρομος θα είναι μία από τις τελευταίες μας στάσεις, στην εκδρομή που διασχίζει τα ορεινά χωριά του νησιού. Πρόκειται για έναν, ακόμη, γραφικό οικισμό, χτισμένο σε ύψωμα, που πήρε το όνομά του από τον Ναό του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου που χτίστηκε στο χωριό πριν 60 χρόνια. Και εδώ θα χρειαστεί να αφήσουμε το αυτοκίνητο για να κινηθούμε στα δρομάκια περνώντας από την καμάρα με το καμπαναριό, που ενώνει δυο εκκλησιές, τον Άγιο Σπυρίδωνα και τον Άγιο Νικόλαο και αποτελεί την πύλη εισόδου στο χωριό. Ο περίπατος θα είναι απολαυστικός ανάμεσα στα όμορφα σπίτια του χωριού και τα παραδοσιακά καφενεία του. Στα όρια του οικισμού και οι παραδοσιακοί ανεμόμυλοι, κάποιοι από τους οποίους έχουν ανακαινιστεί και κατοικούνται.

Ένα, ακόμη, παριανό πανηγύρι περιμένει τον επισκέπτη στο χωριό, στις 23 Ιουνίου, στη γιορτή του Άη Γιάννη του Πρόδρομου.

Φτάνοντας στον Πρόδρομο έχουμε αφήσει πίσω μας το ορεινό κομμάτι της Πάρου και ατενίζουμε τη θέα της πεδιάδας με τις καλλιέργειες, πάνω από όμορφες κοντινές αμμουδιές, όπως αυτή του Μώλου, του Καλόγερου και τα Τσουκαλιά. Αυτές είναι και οι βασικές μας επιλογές για να κάνουμε μια γρήγορη βουτιά για δροσιά, τους καλοκαιρινούς μήνες.

Η Μάρπησσα είναι το επόμενο χωριό, χτισμένο σε απόσταση μόλις 2 χιλιομέτρων από τη θάλασσα και το επίνειό της, το Πίσω Λιβάδι. Η Μάρπησσα είναι από τα τουριστικά χωριά της Πάρου και ξεχωρίζει, εκτός από τη γραφικότητά των παλιών αιγαιοπελαγίτικων σπιτιών, και για τη νυχτερινή ζωή που προσφέρει το καλοκαίρι, στις ταβέρνες και τα μπαράκια στο Πίσω Λιβάδι. Χτισμένη κι αυτή αμφιθεατρικά σε έναν χαμηλό λόφο, προκαλεί για μία ακόμη πεζοπορική εμπειρία στα σοκάκια της για να δούμε από κοντά το Μουσείο Γλυπτών Περαντινού, τη μεγάλη εκκλησία της Μεταμόρφωσης, που είναι βυζαντινού ρυθμού και το μνημείο του Νικόλα Στέλλα, του παλικαριού που απαγχόνισαν οι Γερμανοί, στις 22 Μαϊου του 1944, σε ηλικία 23 ετών.

Από τα πλέον χαρακτηριστικά σημεία της Μάρπησσας και της Πάρου γενικά, είναι και η πλατεία με τους 4 ανεμόμυλους. Το σημείο αποτελεί την αφετηρία ενός, ακόμη, μονοπατιού που οδηγεί στο μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου. Το μοναστήρι είναι χτισμένο σε έναν καταπράσινο την Άνοιξη λόφο που λέγεται Κέφαλος, με μοναδική θέα προς τη θάλασσα, τις κοντινές παραλίες, τα γύρω νησιά (Ηρακλειά, Νάξος) και την ενδοχώρα και γι αυτό αξίζει πραγματικά να κάνουμε την διαδρομή έως εκεί, έστω και με το αυτοκίνητό. Αυτό που ελάχιστοι γνωρίζουν είναι ότι ο λόφος του Κέφαλου είναι, στην πραγματικότητα, ένα παλιό σβησμένο ηφαίστειο. Στον ίδιο αυτόν λόφο, ήταν, κάποτε, χτισμένο το ενετικό κάστρο του άρχοντα της Πάρου Σωμαρίπα. Καταστράφηκε, όμως, από τις ορδές του πειρατή Μπαρμαπρόσα, μετά το 1537, όταν και το κατέλαβε. Αν έχετε τη δυνατότητα να βρεθείτε στη Μάρπησσα το Πάσχα, θα βιώσετε την ιερή κατάνυξη, μέσα από την αναπαράσταση των Παθών τη Μεγάλη Παρασκευή και το Πασχαλινό γλέντι.

Με μια μικρή παράκαμψη, επιστρέφοντας προς την Μάρπησσα, μπορούμε να επισκεφτούμε το διπλανό χωριό, τα Μάρμαρα, που ονομάστηκε έτσι από τα κομμάτια μάρμαρου που βρέθηκαν εδώ και χρησιμοποιήθηκαν για τις κατασκευές των σπιτιών. Εδώ αξίζει να διαθέσουμε χρόνο για να δούμε τον Μύλο, τα παλιά αρχοντικά του χωριού, τον ναό του Ταξιάρχη και την Κοίμηση της Θεοτόκου, με τα τρία διαφορετικής τεχνοτροπίας καμπαναριά. Με τα Μάρμαρα ως αφετηρία, μπορούμε να φτάσουμε στις ανατολικές παραλίες του νησιού, τον Μώλο, τα Τσουκάλια και πολλές άλλες.

Επίνειο της Μάρπησσας είναι το τραγουδισμένο Πίσω Λιβάδι, που αποτελεί και τον τελικό προορισμό της εκδρομής μας. Εκεί θα φτάσουμε διανύοντας αυτά τα τελευταία δύο χιλιόμετρα από τη Μάρπησσα, περνώντας μέσα από δύο, ακόμη, μικρά πευκοδάση. Εδώ κι εκεί θα μας συντροφεύουν οι φραγκοσυκιές και μπροστά μας ο οικισμός με το μικρό λιμάνι (αφετηρία για μικρά πλοία που κάνουν δρομολόγια για τα κοντινά νησιά). Πλάι στο λιμανάκι με τις ταβέρνες και τα μπαρ, βρίσκεται η παραλία του Λογαρά, με χρυσή αμμουδιά και αρκετές σκιές για τους γρήγορους, στα μεγάλα αλμυρίκια στην πάνω πλευρά της. Αν, φτάνοντας ως εδώ, έχουμε ακόμη διάθεση για περιήγηση, μπορούμε να επισκεφτούμε την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Θαλασσίτη και να θαυμάσουμε τις παλιές αγιογραφίες.

Το πλοίο θα σας βγάλει στην Παροικιά, που θα μπορούσε να είναι η αφετηρία για την πρώτη σας εκδρομή, προς τα βόρειοανατολικά του νησιού. Πριν μπείτε στο αυτοκίνητο, ξεκινήστε πεζοί μια βόλτα στα αξιοθέατα της πρωτεύουσας της Πάρου. Δείτε την Εκατονταπυλιανή, μία από τις ωραιότερες παναγίες του Αιγαίου και από τα κορυφαία προσκυνήματα της Χριστιανοσύνης. Δίπλα στον ναό, ένα όμορφο πευκοδάσος θα σας αιφνιδιάσει με την παρουσία του, απομεινάρι του μεγάλου πευκοδάσους της Παροικιάς. Θα είναι μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για έναν περίπατο, που θα σας βγάλει στην επαρχιακή οδό Παροικιάς-Πούντας.

Κατεβαίνοντας προς το λιμάνι, αφιερώστε χρόνο για το ενετικό κάστρο που βρίσκεται στην παλιά αγορά, γύρω από το οποίο αναπτύχθηκε ο οικισμός, κυκλικά. Εδώ θα βρείτε ένα, ακόμη, βυζαντινό μνημείο, τον ναό του Αγίου Κωνσταντίνου, με υπέροχη θέα. Περπατώντας στους δρόμους της παλιάς αγοράς, μπορείτε να θαυμάσετε παλιά βενετσιάνικα αρχοντικά, την οικία Δημητρακοπούλου και τις βρύσες του Δημάρχου Μαυρογένη. Αν το θελήσετε, έχετε τη δυνατότητα να απολαύσετε τη θέα, από τον λόφο της Αγίας Άννας, στο οποίο είναι χτισμένοι οι δύο μύλοι, από τους πιο χαρακτηριστικούς του Αιγαίου. Από εδώ, θα απολαύσετε ένα από τα ομορφότερα ηλιοβασιλέματα του Αιγαίου.

Εκτός από τον περίπατο μέσα στα στενά της Παροικιάς, που προσφέρουν άπειρες ευκαιρίες για καφέ ή ποτό σε ατμοσφαιρικά μικρά μαγαζάκια, άλλα αξιοθέατα που αξίζουν την προσοχή σας είναι το αρχαίο νεκροταφείο στην παραλία και το εργαστήριο κεραμικής, καθώς και το Αρχαιολογικό Μουσείο.

Συνεχίζουμε την εκδρομή μας προς το Καλάμι, ένας μικρός τουριστικός οικισμός, ο πρώτος που θα συναντήσουμε, μόλις 4 χιλιόμετρα από το λιμάνι, επιλέγοντας την δυτική διαδρομή, ανηφορίζοντας ελαφρώς, στην πλαγιά ενός λόφου, ανάμεσα σε λιγοστές καλλιέργειες, με αμπελώνες, σπίτια και συστάδες δέντρων. Αφήνοντας πίσω μας το Καλάμι, κατηφορίζουμε προς τις Καμάρες της Πάρου, με τη θέα των ανεμογεννητριών, στην κορυφή του λόφου, στα αριστερά μας.

Ο δρόμος συνεχίζει κατηφορικά, με τη θέα των αναβαθμίδων στα αριστερά μας και το τυπικό αιγαιοπελαγίτικο τοπίο, με τις θαμνοειδείς εκτάσεις, τα λιγοστά σπίτια με τις πράσινες αυλές. Τα περισσότερα από αυτά τα σπίτια είχαν ως αφετηρία τις παλιές αγροικίες των Παριανών, τα εξοχικά τους, που εξελίχθηκαν από τις “κατοικιές”. Στο τέρμα της διαδρομής αυτής μας περιμένει η Νάουσα.

Πρόκειται, αναμφίβολα, για ένα από τα πιο γραφικά ψαροχώρια του Αιγαίου, που εξελίχθηκε από οικισμός ψαράδων σε κοσμοπολίτικο θέρετρο, έναν χαρακτηρισμό που δικαιολογεί στο έπακρο, τους καλοκαιρινούς μήνες. Ο περίπατος στα γραφικά στενά σοκάκια, παίζει κρυφτούλι με τη θέα του μικρού λιμανιού με τα αλιευτικά και τα τουριστικά σκάφη, ενώ η θέα του ενετικού κάστρου, που φωτίζεται τη νύχτα, συμπληρώνει το ακαταμάχητο σκηνικό. Οι εικόνες, κάποιες φορές, θυμίζουν τα κανάλια της Βενετίας.

Στο λιμάνι βρίσκεται το Καστέλι, ένα μικρό ενετικό κάστρο, μέρος του οποίου σώζεται μέχρι και σήμερα. Πλάι στη θάλασσα, τη ματιά κλέβει ο μικρός ναός του Αγίου Νικολάου, αφιερωμένο στους ψαράδες της Νάουσας, που, ακόμη και σήμερα, φημίζονται για τις ψαριές τους, καθώς διαθέτουν τον μεγαλύτερο αλιευτικό στόλο των Κυκλάδων. Αν, μάλιστα, βρεθείτε εδώ στα τέλη Αυγούστου, θα πετύχετε και τη γιορτή του ψαριού που οργανώνεται στα εννιάμερα της Παναγίας, στις 23 του μηνός.

Μια άλλη ιστορική εκκλησία της Νάουσας είναι χτισμένη σε ένα ύψωμα πάνω από το χωριό. Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου δεσπόζει από όποιο σημείο κι αν βρίσκεται κανείς. Από τις πλέον χαρακτηριστικές εικόνες της Νάουσας είναι και το εντυπωσιακό πέτρινο γεφύρι, κάτω από το οποίο θα δείτε, κάποιες εποχές του χρόνου, να κυλά ένα ρέμα που καταλήγει στον κόλπο μπροστά από το χωριό.

Έχουμε φτάσει πάλι στη θάλασσα και οι παραλίες που βρίσκονται γύρω από τη Νάουσα μας περιμένουν, μαζί με το περιβαλλοντικό πάρκο, κοντά στο μοναστήρι του Αη Γιάννη Δέτη. Μια βουτιά για να δροσιστούμε προσφέρουν αμμουδιές όπως το Πιπέρι και το Πιπεράκι, οι Κολυμπήθρες, το Μοναστήρι, η Σάντα Μαρία και η Λάγγερη.

Αφήνοντας πίσω μας τη Νάουσα, μπορούμε να ρίξουμε μια ματιά στο λόφο των Κουκουναριών, που θα βρούμε λείψανα αρχαίων οικισμών, το πρωτοκυκλαδικό νεκροταφείο και το βενετσιάνικο κάστρο, στη βόρεια πλευρά του λιμανιού.

Η Νάουσα μπορεί να αποτελέσει ορμητήριο για τους τελικούς προορισμούς της πρώτης μας εκδρομής, τον Ξιφαρά, τη Σάντα Μαρία και τον Αμπελά. Ο Ξιφαράς είναι μια όμορφη μεγάλη αμμουδιά, στην πλευρά του κόλπου της Νάουσας. Πολύ κοντά, παιχνίδι ανάμεσα στο θαλασσινό νερό και την άμμο παίζει η στενή λωρίδα που σχηματίζεται ανάμεσα στη Λάγγερη και ένα μικρό νησάκι που βρίσκεται σε απόσταση λίγων βημάτων και δημιουργεί μια ειδυλλιακή εικόνα και ευκαιρία για θαλασσινά παιχνίδια.

Στη Σάντα Μαρία θα βρείτε μία, ακόμη, εντυπωσιακή αμμουδιά, οργανωμένη με ξαπλώστρες και ομπρέλες, μπροστά από έναν από τους υγροτόπους του νησιού.

Η περιοχή ανατολικά της Νάουσας προσφέρεται για αναζήτηση καταλύματος και φαγητό σε μία από τις πολλές παραθαλάσσιες ταβέρνες, όπου τα ψάρια και γενικά τα θαλασσινά έχουν την τιμητική τους.

Για ένα νησί που κυριαρχεί ο βράχος και η θάλασσα, η παρουσία οπωροφόρων δέντρων όπως οι πορτοκαλιές και οι λεμονιές αποτελεί έκπληξη, αλλά αυτό οφείλεται, στις περισσότερες περιπτώσεις, στην έννοια των κατοίκων που φροντίζουν για τη δική τους παραγωγή, σε μικρούς κήπους και αυλές. Θα βρείτε, ακόμη, πλατάνια, κυπαρίσσια, αμυγδαλιές, χαρουπιές, μουριές, λεύκες, μουσμουλιές, πασχαλιές και, φυσικά, τα γνωστά πεύκα της θάλασσας ή αλμυρίκια, που κοσμούν αρκετές από τις παραλίες του νησιού.

 

Κυρίαρχη είναι η εικόνα της ελιάς και των αμπελιών, που καλλιεργούνται για να δώσουν το λάδι και το κρασί, το παριανό κρασί που είναι ονομαστό και προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης (της ποικιλίας Μονεμβασιά). Οι αμπελώνες κάλυπταν, κάποτε, πάνω από 10 χιλιάδες στρέμματα στο νησί, η τουριστική ανάπτυξη, ωστόσο, τους περιόρισε στα 5 χιλιάδες στρέμματα, σήμερα.

 

Φυσικά, τη σημαντικότερη παρουσία στο τοπίο της Πάρου έχουν οι θάμνοι και τα λουλούδια. Οικογένειες θαμνοειδών όπως οι φίδες και τα σχοινάρια, συναντώνται στις παρυφές των λόφων, σχηματίζοντας χαμηλά δάση.

 

Την Άνοιξη, τα μάτια πλημμυρίζουν με χρώματα από τα λουλούδια του νησιού. Θα δείτε παπαρούνες, μαργαρίτες, αλλά και ορχιδέες, αλισαριές, ασπάλαθρους, ασφόδελους, καυκαλήθρες, λούπινα, αλλά και αρωματικά φυτά όπως το φασκόμηλο και το θυμάρι.

Δέκα, συνολικά, υγρότοποι στο νησί, φιλοξενούν περίπου 200 είδη πουλιών, όπως σταχτοτσικνιάδες, ερωδιούς, πελαργούς, κορμοράνους. Ξεχωριστή θέση κατέχουν τα πουλιά της θάλασσας όπως ο ασημόγλαρος και ο αιγαιόγλαρος, αλλά και τα αρπακτικά, με πρώτο και καλύτερο τη γερακίνα. Αναλόγως της εποχής, θα συναντήσετε αηδόνια, σπουργίτια, χελιδόνια. Από τα χαρακτηριστικά πουλιά που συναντά κανείς στο νησί είναι και η πέρδικα. Υπάρχουν, ακόμη, δεκαοχτούρες, κουκουβάγιες, γκιώνηδες, μελισσοφάγοι, καρδερίνες, και οι σουσουράδες.

 

Χαρακτηριστικό πτηνό στην Πάρο είναι η πέρδικα και συναντάμε αποδημιτικά οπως μπεκάτσες, φάσες, τρυγόνια και αρκετά υδρόβια. Τα κυριότερα είδη ορνιθοπανίδας της Πάρου είναι: δεκαοχτούρα, γκιώνης, κουκουβάγια, μελισσοφάγος, σταυροχελίδονο, κουρούνα, φλώρος, καρδερίνα, γερακίνα, αετογερακίνα, αιγαιόγλαρος, ασημόγλαρος, αγριοπερίστερο, σουσουράδα.

 

Σημαντικότερος υγρότοπος είναι η Αλυκή, στην οποία κατά καιρούς οργανώνονται πεζοπορικές, φυσιολατρικές και ποδηλατικές εκδρομές και ξεναγήσεις για τους ξένους επισκέπτες. Άλλες προστατευόμενες χαρακτηρισμένες περιοχές Natura είναι το έλος στις Κολυμπήθρες και η λιμνοθάλασσα της Σάντα Μαρίας, 2 χιλιόμετρα ανατολικά της Νάουσας, με εμβαδόν 20 στρέμματα.

 

Ανάμεσα στους θάμνους και τα λιγοστά δάση ψηλότερης βλάστησης, μπορεί να διακρίνετε λαγούς και αγριοκούνελα που αφθονούν στην παριανή φύση.

Μόλις 7 χιλιόμετρα από την Παροικιά, κοντά στο μοναστήρι του Αγίου Αρσενίου, η Πάρος κρύβει ένα μυστικό, που δεν έμαθαν ποτέ όσοι την επισκέφτηκαν με τις ορδές των τουριστών, από τις αρχές ως τα τέλη του Αυγούστου. Είναι η τοποθεσία Πεταλούδες, ένα μοναδικό μνημείο της παριανής φύσης, με πυκνή βλάστηση από κυπαρίσσια, πλατάνια, τυλιγμένα με κισσούς, δάφνες, αγριελιές και άλλα καρποφόρα δέντρα και μια πηγή με νερό.

 

Ο συνδυασμός όλων αυτών δημιουργεί έναν μοναδικό βιότοπο για τις πεταλούδες του είδους Jersey Tiger Moth, που μπορείτε να τις δείτε σκαρφαλωμένες σε μεγάλους αριθμούς, στους κορμούς των δέντρων. Οι πεταλούδες της Πάρου, που ξεχωρίζουν από τα υπέροχα χρώματά τους (καφέ-μαύρο, με κιτρινόλευκες άκρες και κατακόκκινα φτερά όταν τα έχουν ανοικτά) εμφανίζονται από τα τέλη Μαΐου έως και τα τέλη Ιουλίου, ενώ εξαφανίζονται τον Αύγουστο για να τις ξαναδούμε τον Σεπτέμβρη. Αυτό συμβαίνει επειδή, οι θηλυκές αναζητούν μέρος για να αφήσουν τα αυγά τους και μετά πεθαίνουν. Οι κάμπιες βγαίνουν από τα αβγά τον Οκτώβριο και γίνονται πεταλούδες τον Μάιο. Από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο μένουν πάνω στους κορμούς των δέντρων, για να ζευγαρώσουν τον Αύγουστο, συνεχίζοντας τον κύκλο της αναγέννησης.

 

Στον χώρο της κοιλάδας, μπορείτε να μπείτε πληρώνοντας ένα μικρό αντίτιμο στην είσοδο, ενώ η συμβουλή που θα σας δοθεί είναι να κάνετε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ησυχία, για να μην αναστατωθούν οι όμορφες κάτοικοι του δάσους και αναγκαστούν να καταναλώσουν ενέργεια, την οποία θα χρειαστούν στη συνέχεια για την ολοκλήρωση της αποστολής τους.

Σε μια μικρή χερσόνησο, συνολικής έκτασης 880 στρεμμάτων, στα βόρεια του νησιού, η φύση επέλεξε να κάνει τη δική της αισθητική παρέμβαση και να δώσει αφορμή για πεζοπορικές εξορμήσεις στους λάτρεις του αιγαιοπελαγίτικου τοπίου. 

Το Πάρκο ανήκει σε μια Δημοτική Ανώνυμη Εταιρεία και λειτουργεί με την πολύτιμη βοήθεια των εθελοντών, που βοηθούν στη διοργάνωση εκδηλώσεων, καθ΄ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Το πρώτο που κερδίζει τον επισκέπτη είναι το πολύ ιδιαίτερο σκηνικό του βραχώδους τοπίου, με τους κλειστούς κόλπους και τις προφυλαγμένες παραλίες. Είναι μια αίσθηση γαλήνης, παρά την αγριάδα του γκρίζου, το οποίο, την άνοιξη “μαλακώνει”, με τον χρωματισμό των λόφων, από τη χαμηλή βλάστηση, τα πολύχρωμα λουλούδια και τη μοναδική θέα προς τη Νάουσα και τις γύρω παραλίες του κλειστού κόλπου. Από το 2009, όταν και δημιουργήθηκε το πάρκο, σταμάτησε η ανεξέλεγκτη τουριστική εκμετάλλευση και ξεκίνησε η διαδικασία καλλιέργειας ενδημικών φυτών, για να αποκατασταθεί η εικόνα της τυπικής παριανής φύσης, που αλλοίωνε, μεταξύ άλλων, και η παρουσία κοπαδιών που κατέστρεφαν τα βλαστάρια. 

Επτά χιλιόμετρα είναι το συνολικό μήκος επτά σηματοδοτημένων διαδρομών για λάτρεις της πεζοπορίας, με τις οποίες μπορεί κανείς να γνωρίσει το Πάρκο και τα αξιοθέατά του. Ξεχωριστή θέση κατέχουν οι μικρές αλλά πανέμορφες παραλίες, ξεκινώντας από την κεντρική του Καθολικού που είναι κάτω από το μοναστήρι του Άη Γιάννη Δέτη, που είναι και η μοναδική οργανωμένη, με ξαπλώστρες και ομπρέλες. Στις υπόλοιπες βρίσκουν καταφύγιο οι λάτρεις της ηρεμίας και του αυθεντικού κυκλαδίτικου τοπίου. Πρόκειται για τέσσερεις αμμώδεις μικρούς όρμους, όπως του Αλμυρού, στους οποίους θα φτάσετε με σκάφος ή με τα πόδια, αξιοποιώντας τα μονοπάτια του πάρκου.

 

Στην είσοδο της Χερσονήσου που βρίσκεται το πάρκο, θα δείτε το καρνάγιο και στην παραλία του Καθολικού τις εγκαταστάσεις για τις εκδηλώσεις του πάρκου, μαζί με το υπαίθριο θέατρο που κατασκευάστηκε εκεί και έχει τη δυνατότητα να φιλοξενήσει 700 θεατές. Στην ίδια περιοχή, θα συναντήσετε τις εγκαταστάσεις των Ρώσων στα Ορλωφικά, ενώ, η τελευταία πεζοπορική διαδρομή, προς τον βορρά, σας φέρνει στον απομονωμένο μικρό φάρο, στον Κάβο Κόρακα.