Είστε στο Μαράθι στα Αρχαία Λατομεία, στο Σπήλαιο των Νυμφών (4ο χλμ. του δρόμου Παροικίας - Λευκών)
Εδώ τα λατομεία άρχισαν να διανοίγονται από την αρχαϊκή εποχή και η εξόρυξη του μαρμάρου συνεχίστηκε αδιαλείπτως μέχρι το 1881, δίνοντας στο νησί πλούτο, δόξα και ακμή. Σήμερα η εξόρυξη του Παριανού μαρμάρου συνεχίζεται από λατομεία σε άλλα σημεία της Πάρου.
Το περίφημο παριανό μάρμαρο, έγινε ένα από τα πιο περιζήτητα υλικά της αρχαίας γλυπτικής τέχνης και της Ελληνικής αρχιτεκτονικής. Οι στοές έχουν συνολικό μήκος 190 μ. και εκτείνονται σε μεγάλο βάθος κάτω από την επιφάνεια της γης. Από τις τρεις εισόδους των λατομείων μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η νότια, το Σπήλαιο των Νυμφών.
Η Παριανή γη προικίστηκε με αυτό το πολύτιμο «σώμα», λευκό, καθαρό και λεπτόκοκκο, με κρυσταλλική υφή. Το πιο διάφανο στον κόσμο. Με τη «παρία λίθο» ή «λυχνίτη» (η ονομασία μπορεί να προέρχεται από τη διαύγεια του ή τις στοές που φωτίζονταν με λύχνους) σμιλεύτηκαν τα πρώτα κυκλαδικά ειδώλια. Η Πάρος εξελίχθηκε σε μεγάλο καλλιτεχνικό κέντρο με περίφημους γλύπτες όπως ο Αγοράκριτος και ο Σκόπας ο Πάριος.
Με παριανό μάρμαρο λαξεύτηκε η Ακρόπολη των Αθηνών, ο ναός του Απόλλωνα στη Δήλο, ο ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο, το Θησείο, η αρχαία αγορά της Αθήνας, το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού, ο ναός του Σολομώντα, η μονή Βλαχερνών στην Κωνσταντινούπολη και πολλά θέατρα και στάδια, έφτασε μέχρι τα παλάτια της Βενετίας.
Κατεβαίνοντας λοιπόν τις στοές αναλογιστείτε τον κόπο, τον ιδρώτα και το αίμα χιλιάδων ανθρώπων που με το φως του λύχνου ανέβασαν στην επιφάνεια το μάρμαρο τόσων σπουδαίων σωμάτων. Από τα έγκατα αυτής εδώ της γης προσφέρθηκαν στην παγκόσμια κληρονομιά τα αιώνια μνημεία της ελληνικής γλυπτικής, η Νίκη του Παιωνίου, ο Ερμής του Πραξιτέλη, η Νίκη της Σαμοθράκης, η Αφροδίτη της Μήλου κ.α.
Σκεφθείτε όλα τα μεγάλα μουσεία του κόσμου. Το Λούβρο, το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, το Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο, το Νέο Μουσείο της Ακροπόλεως. Δεν υπάρχει μεγάλο μουσείο που να μη διαθέτει κάποιο ανεκτίμητο θησαυρό βγαλμένο από Παριανό μάρμαρο στις πιο προβεβλημένες αίθουσές του.
Ο χώρος των λατομείων σήμερα αποτελεί επισκέψιμο μνημείο βιομηχανικής αρχαιολογίας.
Κατεβείτε προσεκτικά στο χαμηλότερο σημείο της κεντρικής στοάς, όπου άλλες μικρότερες στοές διακλαδίζονται, μα να έχετε φακούς μαζί σας.