Αρκετά μεγάλο χωριό, η Μάρπησσα αποτελεί καλή επιλογή για να βρείτε κατάλυμα που θα σας επιτρέψει να επισκεφτείτε χωρίς κόπο πολλές από τις όμορφες παραλίες της ανατολικής πλευράς, μαζί με το επίνειό της, το Πίσω Λιβάδι. Είναι χτισμένη αμφιθεατρικά σε μικρό ύψωμα και δίνει τη δυνατότητα για έναν, ακόμη, περίπατο σε γραφικά δρομάκια, με αιγαιοπελαγίτικη ατμόσφαιρα και πολλά παλιά σπίτια, που χρονολογούνται από τον 17ο και 18ο αιώνα.

Από τα αξιοθέατα της Μάρπησσας, ξεχωρίζουν το Μουσείο Γλυπτών Περαντινού, η μεγάλη βυζαντινή εκκλησία της Μεταμόρφωσης και το μνημείο του Νικόλα Στέλλα. Ο Στέλλας ήταν ένας 23χρονος νέος που πλήρωσε με τον θάνατο την αντίστασή του στους Γερμανούς κατακτητές, στις 22 Μαϊου του 1944. Αναζητήστε, μες στα στενά, το μικρό παρεκκλήσι του Ευαγγελισμού και μπείτε για να θαυμάσετε το ξυλόγλυπτο, επιχρυσωμένο τέμπλο και το καμπαναριό.

Από τις πλέον χαρακτηριστικές εικόνες της Πάρου είναι αυτή με τους τέσσερις ανεμόμυλους σε κεντρική πλατεία της Μάρπησσας. Από εδώ, ένα μονοπάτι οδηγεί στο μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου. Το μοναστήρι είναι χτισμένο στον λόφο Κέφαλο, απ' όπου η θέα προς τη θάλασσα και τα γύρω νησιά είναι από τις ομορφότερες της Πάρου. Ο λόφος του Κέφαλου είναι, στην πραγματικότητα, ένα παλιό σβησμένο ηφαίστειο. Στον ίδιο αυτόν λόφο, ήταν, κάποτε, χτισμένο το ενετικό κάστρο του άρχοντα της Πάρου Σομμαρίπα. Καταστράφηκε, όμως, από τις ορδές του πειρατή Μπαρμαπρόσα, μετά το 1537, όταν και το κατέλαβε.

Ιδιαίτερη εμπειρία είναι το Πάσχα στη Μάρπησσα, με την αναπαράσταση των Παθών τη Μεγάλη Παρασκευή και το Πασχαλινό γλέντι.

Κάτω από τα λατομεία του μαρμάρου, στην ανατολική πλαγιά του βουνού, βρίσκεται ένα από τα “μπαλκόνια” της Πάρου, το χωριό Κώστος. Είναι ένα μικρός, γραφικός οικισμός, με λευκά σπιτάκια, εκκλησιές και στενοσόκακα, που καλούν για έναν μικρό περίπατο. Από τα αξιοθέατα είναι ο ναός του Αγίου Παντελεήμονα, που είναι ο προστάτης του χωριού και είναι χτισμένος δίπλα σε ένα μικρό άλσος. Υπάρχει, ακόμη η Αγία Μαρίνα και η Ανάσταση. Που και που ο επισκέπτης κοντοστέκεται για να θαυμάσει τη θέα προς τον κόλπο του Μώλου και τη γειτονική Νάξο. Στα σπίτια του χωριού θα βρείτε και εκείνο που ανήκε στον μεγάλο δάσκαλο του γένους, τον Όσιο Αθανάσιο τον Πάριο. Σε κεντρικό σημείο του χωριού θα βρείτε και το μνημείο αφιερωμένο σε εκείνον. Λίγο έξω από τον οικισμό θα δούμε τα παλιά πλυσταριά, που πρόσφατα ανακαινίστηκαν. Σε κοντινή απόσταση, με κατεύθυνση δυτικά, πίσω από τα λατομεία, βρίσκεται ο οικισμός “Μαράθι”, όπου ένα καινούργιο μονοπάτι οδηγεί στα αρχαία λατομεία.

Στον Κωστό γίνονται τρία πανηγύρια, στις 24 Ιουνίου, στη μνήμη του Οσίου Αθανασίου, στις 17 Ιουλίου (της Αγίας Μαρίνας) και στις 27 Ιουλίου, του Αγίου Παντελεήμονος.

Οι Λεύκες είναι από τα μεγαλύτερα χωριά της Πάρου και εκείνο με το μεγαλύτερο υψόμετρο. Είναι χτισμένο κάτω από έναν λόφο κατάφυτο από πεύκα. Τα τυπικά αιγαιοπελαγίτικα σπίτια του είναι χτισμένα αμφιθεατρικά και σχηματίζουν πολλά στενά σοκάκια, στα οποία δεν μπαίνουν αυτοκίνητα και γι αυτό είναι ιδανικά για περπάτημα.

Η κεντρική οδός του χωριού λέγεται “Ράμνος”. Εδώ βρίσκονται, εκτός από αρκετά λίγα τουριστικά μαγαζιά, και αξιοθέατα, όπως νεοκλασικά κτίρια που ξεχωρίζουν, το Σπίτι της Λογοτεχνίας και το Μουσείο Κυκλαδικής Λαογραφίας. Στα παλιά σπίτια πολλά από τα παραδοσιακά πλυσταριά χρησιμοποιούνται ακόμη από τις κυράδες. Στην κεντρική πλατεία, κοντά στο μνημείο των Ηρώων, οι ντόπιοι συναντιούνται για να μιλήσουν και να πιουν τον καφέ τους.

Σε όλη τη βόλτα στον Ράμνο, η θέα προς τις ανατολικές ακτές είναι εξαιρετική. Στο τέρμα του δρόμου είναι χτισμένος ο ναός της Αγίας Τριάδας, εντυπωσιακός, χτισμένος, το 1835, από παριανό μάρμαρο. Είναι τρίκλιτη βασιλική, με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος, και δύο μεγάλα καμπαναριά, εξαιρετικό δείγμα της δουλειάς από έμπειρους παριανούς μαρμαρογλύπτες. Η Αγία Τριάδα είναι ιστορικό διατηρητέο μνημείο και μία από τις εκκλησιές της Πάρου που θα ήταν κρίμα να μην δείτε από κοντά.

Άλλα θρησκευτικά μνημεία στις Λεύκες που αξίζει να επισκεφτείτε είναι ο ναός της Παναγίας της Υπαπαντής ή “Παναγιάς στα κελιά” κατά τους παριανούς, το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, το ξωκλήσι της Αγίας Κυριακής, στις Πάνω Λεύκες, και πολλά άλλα μικρότερα ξωκλήσια.

Όλα τα σπίτια του χωριού είναι καθαρά, ασβεστωμένα και πλημμυρισμένα στα χρώματα των λουλουδιών, όταν η εποχή το επιτρέπει. Στα τέλη του Αυγούστου, η γιορτή του Καράβολα είναι αφορμή για ένα από τα μεγαλύτερα γλέντια του Αιγαίου, με άφθονο φαγητό, καράβολες (μεγάλα σαλιγκάρια), κρασί, μουσική και χορό, μέχρι το πρωί.

Από τις Λεύκες ξεκινά και η Βυζαντινή οδός, ένα μοναδικό μαρμαρόστρωτο μονοπάτι 1000 ετών και 3,5 χιλιομέτρων, που κινείται παράλληλα με τον αμαξωτό δρόμο και ενώνει τις Λεύκες με το χωριό Πρόδρομος.

Η Νάουσα, το δεύτερο μεγαλύτερο χωριό, με το μεγαλύτερο αλιευτικό στόλο στις Κυκλάδες, στη βόρεια ακτή του νησιού, διατηρεί την ομορφιά της Βενετσιάνικης αρχιτεκτονικής.

Κοντά της βρίσκονται τα χωριά Αμπελάς, Σάντα Μαρία, Αγ. Ανάργυροι, Κολυμπήθρες και Καμάρες, ενώ γύρω της εκτείνονται υπέροχες παραλίες Πιπέρι, Φύκια, Κολυμπήθρες, Μοναστήρι, Άγιοι Ανάργυροι, Ξιφαρά, Λάγγερη, Σάντα Μαρία, Αμπελάς και Νταμούλης.

Η Νάουσα διαμορφώθηκε περιμετρικά του ομώνυμου λιμανιού κατά τη διάρκεια της βυζαντινής περιόδου. Ήταν οχυρωμένη με τείχος το οποίο κατέληγε σε έναν ενετικό προμαχώνα (το Καστέλλι) μέρη των οποίων σώζονται ακόμα και σήμερα και αποτελούν σημεία μεγάλου ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Ας σημειωθεί ότι στο λιμάνι της Νάουσας είχαν στήσει το στρατηγείο τους οι Ρώσοι όταν κατέλαβαν τις Κυκλάδες του1770 με αρχηγούς τους Ορλώφ.

Σήμερα το πανέμορφο και προστατευμένο λιμάνι της είναι πάντα πλημμυρισμένο με ψαροκάικα και ψαράδες οι οποίοι βγάζουν φρέσκα ψάρια και θαλασσινά. Η Νάουσα είναι ένα από τα ομορφότερα ψαροχώρια της Ελλάδος, έχοντας διατηρήσει τον αυθεντικό νησιωτικό χαρακτήρα της αλλά και την κοσμοπολίτικη αίγλη της.
Σήμερα οι παλιές αποθήκες των ψαράδων έχουν μετατραπεί σε ταβέρνες, καφενεία και ουζερί που σερβίρουν φρέσκους θαλασσινούς μεζέδες. Τα cafe και τα μπαράκια κάνουν αίσθηση το βράδυ όπου έρχεται κόσμος απ' όλο το νησί για να διασκεδάσει ως το πρωί.

Αν προχωρήσει κάποιος στο εσωτερικό της Νάουσας θα ανακαλύψει ένα δίκτυο απόστενά δρομάκια, ασπρισμένα και φωτεινά, σύμφωνα με τον παραδοσιακό κυκλαδίτικο στυλ, προβάλλοντας την νησιώτικη κουλτούρα και συνδυάζοντας αρμονικά το αρχοντικό και ένδοξο παρελθόν της με το σύγχρονο παρόν.
Οι Ναουσαίοι είναι άνθρωποι ζωντανοί που λατρεύουν την διασκέδαση, τον χορό και το τραγούδι. Κάθε καλοκαίρι, την πρώτη Κυριακή του Ιουλίου, διοργανώνουν γιορτές κρασιού και ψαριού. Μεγάλη γιορτή είναι η Κουρσάρικη νύχτα, στις 23 Αυγούστου, στην οποία γίνεται αναπαράσταση της λεηλασίας του χωριού από πειρατές και συνοδεύεται από καύση βεγγαλικών και μεγάλο γλέντι με πολύ κρασί και θαλασσινούς μεζέδες για όλους.

Γύρω από την Νάουσα υπάρχουν έξι μοναστήρια όπου ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει περίτεχνα τέμπλα, τοιχογραφίες και πρωτότυπα αρχιτεκτονικά στυλ. (μοναστήρι της Λογγοβάρδας, Άη-Γιάννης ο Δέτης, Μητροπολιτικός ναός της κοίμησης της Θεοτόκου, μονή Αγίου Αθανασίου, μεσαιωνική εκκλησία του Αγίου Γεωργίου).
Η βυζαντινή όσο και η μεταβυζαντινή εποχή είναι αποτυπωμένες στα παλιά σπίτια και τις μικρές μεν αλλά ιστορικές εκκλησίες της ευρύτερης περιοχής
Επίσης στην Νάουσα υπάρχουν:
Μυκηναϊκό ανάκτορο (Κουκουναριές): από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά αξιοθέατα της περιοχής αποτελεί το μυκηναϊκό ανάκτορο του 1200 π.Χ. που βρέθηκε στις Κουκουναριές. Αρχαιολογικά ευρήματα από την ανασκαφή εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο.
Πρωτοκυκλαδικό νεκροταφείο (Πλαστήρα): έχουν βρεθεί πολλά ειδώλια και τάφοι ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, οι οποίοι βάσει των χαρακτηριστικών τους χρονολογούνται στην πρωτοκυκλαδική περίοδο.
Βενετσιάνικο κάστρο οχυρό της βόρειας πλευράς του λιμανιού
Λαογραφικό Μουσείου Νάουσας, στο οποίο εκτίθενται η συλλογή του ιατρού Όθωνα Κάπαρη η οποία περιλαμβάνει βιβλιοθήκη, πλούσιο φωτογραφικό αρχείο και κάποια αρχαιολογικά ευρήματα.
Η Λαογραφική Συλλογή Νάουσας, παρουσιάζονται με μεράκι και σεβασμό ανδρικές και γυναικείες φορεσιές από διάφορες περιοχές του Ελληνισμού και βεβαία την Πάρο. Ακόμα αντικείμενα καθημερινής χρήσης και παλιές φωτογραφίες θα σας γνωρίσουν την Πάρο μιας άλλης εποχής

Η Παροικία είναι η πρωτεύουσα του νησιού, το κέντρο κάθε δραστηριότητας. Εκεί βρίσκεται το εμπορικό και επιβατηγό λιμάνι του νησιού, το διοικητικό και οικονομικό κέντρο, μια σύγχρονη πολιτεία με έντονο παρελθόν αλλά και πολλά υποσχόμενο μέλλον.

Είναι κτισμένη στη θέση της αρχαίας πόλης, στις παρυφές του λόφου της Μονής των Αγίων Αναργύρων και γειτονεύει με τις περιοχές Κριός, Καλάμι, Παράσπορος, Κακάπετρα, Αγία Ειρήνη, Σωτήρες, Γλυσίδια, Πούντα και Κάμπος. Εικάζεται ότι το όνομά της προέρχεται από την εποχή του Βυζαντίου, και ότι το πήρε από τους κολίγους (παροίκους) του ναού της Εκατονταπυλιανής οι οποίοι ήταν πολλοί από τους κατοίκους του νησιού, αν και τα ευρήματα των διάφορων ανασκαφών έχουν δείξει ότι η Παροικία δεν σταμάτησε να κατοικείται από την αρχαιότητα και ότι πιθανότατα η ιστορία της ξεκινά από πολύ παλιά.

Η Παροικία εξασφαλίζει άνετη παραμονή και όλες τις υπηρεσίες μιας σύγχρονης πόλης στους επισκέπτες της. Λειτουργούν υποκαταστήματα των περισσότερων τραπεζών, ταχυδρομείο, κέντρο υγείας, τουριστικά γραφεία, γραφεία ενοικιάσεων αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών κ.α. Η επιλογή του τόπου διαμονής είναι εύκολη υπόθεση γιατί προσφέρει μεγάλη ποικιλία καταλυμάτων (από ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια έως camping στα Λιβάδια, τον Κριό και τον Παράσπορο) δίνοντας στον επισκέπτη την δυνατότητα να διαλέξει αυτό που του ταιριάζει.

Περπατώντας στα παραδοσιακά πλακόστρωτα στενάκια απολαύστε την κυκλαδίτικη ομορφιά και την φιλοξενία των κατοίκων της. Θα βρείτε καφετέριες, μπαράκια, κρεπερί, παραδοσιακές ταβέρνες και εστιατόρια που ικανοποιούν κάθε γούστο.

Ο περίπατος στον παλαιό οικισμό καθ’ όλη την διάρκεια της ημέρας κρύβει μικρές εκπλήξεις. Ανακαλύψτε τα σοκάκια της παλιάς πόλης γύρω από το Κάστρο αλλά και από τον παραλιακό δρόμο, επισκεφθείτε τα μικρά μαγαζάκια κάθε είδους και ταξιδέψτε στους αιώνες και στην ιστορία του νησιού μέσα από τα παραδοσιακά κυκλαδίτικα σπίτια, τα νεοκλασικά αρχοντικά, τα αρχαία μνημεία, τα γεφυράκια και τις κρήνες, τις μικρές εκκλησιές.

Η Παροικία δεν υστερεί καθόλου και στις επιλογές διασκέδασης. Μόλις δύσει ο ήλιος αρχίζει η νυχτερινή ζωή της πόλης με cafe, μπαράκια, χώρους με ζωντανή μουσική, clubs, που διαρκεί μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Η μεγαλύτερη εκδήλωση βέβαια της πόλης γίνεται το Δεκαπενταύγουστο στην γιορτή της Εκατονταπυλιανής κατά την οποία γιορτάζει όλο το νησί.

Η Παροικία προσφέρει ποικιλία δραστηριοτήτων για όλα τα ενδιαφέροντα και για όλους τους επισκέπτες. Ομορφες παραλίες, πολλούς επισκέψιμους χώρους,

Αναφέρουμε χαρακτηριστικούς επισκέψιμους χώρους.

• Την Εκατονταπυλιανή, ένα από τα σπουδαιότερα καλοδιατηρημένα παλαιοχριστιανικά μνημεία που βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια και μάλιστα το μεγαλύτερο σε μέγεθος.
• Το αρχαιολογικό μουσείο, το οποίο περιλαμβάνει συλλογές από γλυπτά αρχαϊκών και κλασικών χρόνων, ευρήματα Νεολιθικά, Πρωτοκυκλαδικά, Μυκηναϊκά, Ρωμαϊκά, κ.α, γλυπτά, αρχιτεκτονικά μέλη, τεφροδόχοι, ψηφιδωτό δάπεδο ρωμαϊκών χρόνων.
• Το αρχαίο νεκροταφείο, πρόκειται για το επίσημο νεκροταφείο της αρχαίας πόλης με πολύ μεγάλη έκταση και χρήση από τον 8ο αιώνα π.Χ. έως και τον 2ο αιώνα μ.Χ
• Το Κάστρο της Παροικίας. Πάνω από το λιμάνι της Παροικίας στέκεται επιβλητικός ο Λόφος του Κάστρου, όπου βρίσκονται τα απομεινάρια του ενετικού κάστρου που είναι κατασκευασμένο από αρχαίες κολόνες ναών και άλλα αρχιτεκτονικά μέλη, τα οποία διακρίνονται πεντακάθαρα.
• Το Ασκληπιείο. Σε μια από τις πιο όμορφες τοποθεσίες στην Πάρο, με καταπληκτική θέα προς το ανοιχτό Αιγαίο, βρίσκονται τα ερείπια του ναού, που ήταν αφιερωμένος στον Ασκληπιό, το θεό της Ιατρικής. Το Ασκληπιείο, είναι σκαρφαλωμένο στο λόφο της Αγίας Άννας πολύ κοντά στην Παροικία. Στην ίδια περιοχή σώζονται και ερείπια από αρχαίο ναό του Πύθιου Απόλλωνα.
• Το Δήλιο, Βόρεια του κόλπου της Παροικίας, σε ψηλό λόφο απέναντι από την Δήλο, βρίσκεται το ιερό λατρείας του Απόλλωνα του Δήλιου. Αποτελείται από ένα περίβολο με βωμό, ένα ναό της Αρτέμιδας, αδελφής του Απόλλωνα και ένα μικρό χώρο για συμπόσια. Στην περιοχή του Δηλίου βρέθηκε κυκλαδικό νεκροταφείο (3η χιλιετία π.Χ.).
• Την παλαιοχριστιανική Βασιλική. Σε απόσταση ενός χιλιομέτρου Β.Α. της Παροικίας, δίπλα στον δρόμο Παροικίας - Νάουσας συναντάμε την παλαιοχριστιανική βασιλική των τριών εκκλησιών
• Το λαογραφικό μουσείο και το Ιατρικό Μουσείο. Μέσα στον Παλαιό οικισμό, στο κτίριο Δημητρακόπουλου, εκθέτονται αντικείμενα που ταξιδεύουν τον επισκέπτη σε άλλες εποχές.
• Εκκλησιές. Στην ευρύτερη περιοχής της παλαιάς πόλης και γύρω από το κάστρο βρίσκονται γύρω στα 40 εκκλησάκια που αξίζει κανείς να τα επισκεφτεί.

Η Παροικία ,ή Παρκιά με την παλιά της πόλη, τα ωραία σπίτια που αφηγούνται μαρτυρίες αιώνων και τις αυλές, με τους κήπους στο εσωτερικό, τα πολλά δρομάκια και τις αποκοτιές σε κάθε σημείο του λαϊκού αρχιτέκτονα μαγεύει τον επισκέπτη.

Αξίζει να την περπατήσετε και σίγουρα θα ξαφνιαστείτε με τη γοητεία της, με την πολύβουη αγορά της και το μοναδικό καθεδρικό Βυζαντινό ναό της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής.

Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου, Αγκαιριά

Πρόκειται για τον παλιό ενοριακό ναό του χωριού. Μια βασιλική με ένα κλίτος, με καμαροσκεπή νάρθηκα και ένα μονότοξο κλιμακωτό καμπαναριό, πάνω από την είσοδο. Έχει τοξωτό πρόπυλο και σκαλιστό, ξύλινο τέμπλο. Άγιος Γεώργιος είναι και ο νέος μεγαλοπρεπής ενοριακός ναός της Αγκαιριάς, που ολοκληρώθηκε το 1962. Είναι σταυροειδής με τρούλο και δύο κωδωνοστάσια, το ένα με ρολόι. Δεκατρία σκαλοπάτια οδηγούν στο πρόπυλο, με τρία σταυροθόλια, στηριγμένα σε τέσσερις κίονες.

Ιερός ναός Αγ. Νικόλαου, Αλυκή
Μέσα στον οικισμό της Αλυκής, κοντά στη θάλασσα και περιτριγυρισμένο από θαλασσόδεντρα, βρίσκεται το παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου. Είναι μονόκλιτο με οκτάπλευρο τρούλο και χτιστό μονότοξο καμπαναριό. Στο εσωτερικό του ξεχωρίζει το ξύλινο τέμπλο, με το ελαφρύ σκάλισμα και το μαρμάρινο δάπεδο.

Μοναστήρι Αγίων Θεοδώρων κοντά στην Αγκαιριά
Κατηφορίζοντας προς τον νότο, με αφετηρία τους Άγιους Πάντες, πάνω από το Άσπρο Χωριό, συναντάμε τη Μονή των Αγίων Θεοδώρων. Πρόκειται για παλιό μοναστήρι, στο οποίο ζουν παλαιοημερολογίτισσες καλόγριες. Στην εσωτερική αυλή του καστρομονάστηρου, δεσπόζει μεγάλος σταυροειδής ναός, με κεραμοσκεπή και τρούλο, αφιερωμένος στους Αγίους Θεοδώρους.

 

• Δισυπόστατος ιερός ναός Αγ. Παντελεήμονος και Χριστού, Αλυκή
• Μοναστήρι Αϊ – Γιάννη του Σπηλιώτη στην Τρυπητή
• Μοναστήρι Αγ. Χαραλάμπους

Μοναστήρι Αγίου Αντωνίου στο λόφο "Κέφαλος"

Στην κορυφή του χαρακτηριστικού μυτερού λόφου “Κέφαλος”, κοντά στη Μάρπησσα, είναι χτισμένο το Μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου. Ιδρύθηκε το 1597 και είναι από τα παλαιότερα του νησιού και από το 1642 κατοικήθηκε από μοναχούς, ενώ τον 18ο αιώνα περιήλθε στην ιδιοκτησία του ηγεμόνα της Βλαχίας Νικολάου Μαυρογένη και άνθισε οικονομικά. Η λειτουργία του σταμάτησε το 1834, καθώς ο αριθμός των μοναχών ήταν πολύ μικρός. Το όνομα του μοναστηριού είναι αυτό του ναού που βρίσκεται στο εσωτερικό του και είναι εντυπωσιακός για το μέγεθός του, με δύο τρούλους και έναν χαρακτηριστικό κίονα ιωνικού ρυθμού που στηρίζει την Αγία Τράπεζα.
Από την Άνοιξη, το μοναστήρι ανοίγει και υπάρχει η δυνατότητα ξενάγησης.

 

Μοναστήρι Αγίου Γεωργίου Λαγκάδας (1410)


Εντυπωσιακό μοναστήρι, στην περιοχή της Λαγκάδας, αφιερωμένο στη μνήμη του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου. Στις 2 και 3 Νοεμβρίου γίνεται εδώ μεγάλο πανηγύρι, με το οποίο γιορτάζεται η ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου. Χτισμένο με πολλά αιγαιοπελαγίτικα στοιχεία, σε μια πλαγιά, λίγα χιλιόμετρα πάνω από το Άσπρο Χωριό.

Ιερός ναός Μεταμόρφωσης Σωτήρος 

Κοντά στους ανεμόμυλους
Ο Μητροπολιτικός ναός της Μάρπησσας είναι η Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Είναι μια σταυροειδής βασιλική με τρούλο, που χτίστηκε το 1960 και πανηγυρίζει με εορταστικές εκδηλώσεις στις 6 Αυγούστου.

Ευαγγελισμός της Θεοτόκου στη Μάρπησσα
 

Στο κέντρο της Μάρπησσας δεσπόζει το παρεκκλήσι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Πρόκειται για μία, ακόμη κατάλευκη αιγαιοπελαγίτικης αρχιτεκτονικής εκκλησία. Έχει ανακηρυχθεί σε ιστορικό διατηρητέο μνημείο, εξαιτίας της αρχιτεκτονικής του και των σημαντικών εικόνων του, μεταξύ των οποίων εκείνη του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου που χρονολογείται στο τέλος του 18ου και τις αρχές του 19ου αιώνα.

Άγιος Γεώργιος ο Θαλασσίτης στον Λογαρά
 

Μικρή μονόκλιτη βασιλική, που η ανέγερσή της τοποθετείται μεταξύ του 13ου και του 14ου αιώνα. Βρίσκεται ανάμεσα στους οικισμούς Πίσω Λιβάδι και Λογαράς και είναι ένα από τα 4 ξωκλήσια της Βυζαντινής περιόδου που έχουν σωθεί στην Πάρο. Οι τοιχογραφίες που υπάρχουν εντός του ναού είναι οι αρχαιότερες στην Πάρο, δυστυχώς, όμως, έχουν υποστεί μεγάλες και ανεπανόρθωτες φθορές.

 

• Ιερός ναός Αγ. Ιωάννου και Παναγίας, θέση Ξεχωριανή
• Ιερός ναός Αγίου Νικολάου – Ανάληψη στο Πίσω Λιβάδι
• Ιερός ναός Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στο Δρυό

Ιερός ναός Πέρα Παναγιάς
Βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα ανατολικά του χωριού Μάρμαρα. Δίκλιτη βασιλική, καμαροσκεπής με νάρθηκα που έχει επίπεδη στέγη. Τρεις καμάρες ενώνουν τα δύο κλίτη και είναι στηριγμένες σε αρχαίες κολώνες. Το βόρειο κλίτος είναι αφιερωμένο στη γέννηση της Θεοτόκου και το νότιο στον Άγιο Νικόλαο. Το εκκλησάκι είναι χτισμένο σε σημείο ειδυλλιακό, με ένα πλακόστρωτο, που περιβάλλεται από ευκάλυπτους, να μας οδηγεί στην είσοδό του. Πάνω από αυτήν, δεσπόζει ένα όμορφο μαρμάρινο, δίτοξο καμπαναριό. Το τέμπλο, στο εσωτερικό του ναού, είναι ξυλόγλυπτο, επίχρυσο. Η εικόνα της Παναγίας της Μαρμαριανής είναι του 17ου αιώνα, έχει όμως υποστεί σοβαρές διορθωτικές παρεμβάσεις, μεταγενέστερα.

Ιερός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου
Ο ενοριακός ναός στο χωριό Μάρμαρα είναι η Κοίμηση της Θεοτόκου. Κτίσμα μεγαλοπρεπές, μέσα στην αιγαιοπελαγίτικη λιτότητα του, με τρούλο και ένα τρίτοξο καμπαναριό, πάνω από την είσοδο και δύο κωδωνοστάσια, ένα μικρό και ένα μεγαλύτερο, διώροφο, στα δύο ακραία κλίτη. Κάτω από το μικρό κωδωνοστάσιο, το αριστερό κλίτος είναι, ουσιαστικά ένας δεύτερος ναός, που χτίστηκε μεταγενέστερα, αφιερωμένος στον Τίμιο Πρόδρομο. Το τέμπλο του κυρίως ναού είναι ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο.

Αγ. Μαρίνα
Ιδιότυπο ξωκλήσι, με προσκολλημένο δεύτερο κλίτος, ναίσκο του Αγίου Αρτεμίου. Βρίσκεται στην πλατεία του χωριού και περιστοιχίζεται από δέντρα. Ο κυρίως ναός, που είναι αφιερωμένος στην Αγία Μαρίνα, έχει τρούλο στηριγμένο σε τέσσερις κίονες και καμαροσκεπή νάρθηκα.

Αγ. Σάββας
Τρίκογχο παρεκκλήσι, με πεντάπλευρο τρούλο, που χτίστηκε το 1608. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του, το μονότοξο, αρθρωτό καμπαναριό, φτιαγμένο από σκουρόχρωμο πωρόλιθο.

Ιερός ναός του Αγ. Ιωάννου
Ο ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου έδωσε το όνομά του στο χωριό Πρόδρομος, που παλιότερα λεγόταν Δραγουλάς. Πρόκειται για μία μονόκλιτη βασιλική με τρούλο, που έχει προσκολληθεί στον παλιότερο ναό του Αγίου Δημητρίου. Στον ναό προστέθηκε και ένας νάρθηκας με επικλινή στέγη. Τους δύο ναούς ενώνουν καμάρες, ενώ το κωδωνοστάσιο βρίσκεται πάνω από καμάρα που ενώνει τον ναό με το απέναντι σπίτι, κάτω από την οποία περνάει κεντρικό πλακόστρωτο του χωριού.

Ιερός ναός Αγ. Σπυρίδωνας, Αγ. Απόστολοι, Αγ. Παντελεήμονας και Αγ. Γεώργιος, στην είσοδο του χωριού
Σύμπλεγμα παρεκκλησίων, στην είσοδο του χωριού Πρόδρομος. Τα δύο κεντρικά είναι ο Άγιος Νικόλαος και ο Άγιος Γεώργιος, που ενώνονται με ένα χτιστό κωδωνοστάσιο, πάνω από την κεντρική καμάρα, που αποτελεί την πύλη του χωριού.

 

• Μοναστήρι του Αγ. Παντελεήμονος
• Μοναστήρι της Παναγίας της Κοντιανής

Ιερός ναός Αγίας Τριάδας (19ος μ.Χ.)
Ο ναός της Αγίας Τριάδας είναι ο δεύτερος μεγαλοπρεπέστερος στην Πάρο, μετά την Εκατονταπυλιανή. Θεμελιώθηκε το 1830, σε σημείο που βρίσκονταν τρεις παλιότεροι μικροί ναοί, της Ανάληψης, του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας Άννας. Αποπερατώθηκε, στη σημερινή του μορφή, το 1835. Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική, με υπερυψωμένο και αμφικλινές το μεσαίο κλίτος, το οποίο σκεπάζεται από κεραμοσκεπή. Υπερυψωμένα, δεξιά και αριστερά από την κεντρική πύλη, δεσπόζουν δύο επιβλητικά μαρμάρινα κωδωνοστάσια, εξαιρετικό δείγμα δουλειάς από επιδέξιους μαρμαρογλύπτες. Μαρμάρινοι είναι και οι τέσσερις διπλοί κίονες που στηρίζουν το πρόπυλο του ναού. Στην εσωτερική του πλευρά βρίσκονται οι τρεις πύλες. Πάνω από την κεντρική υπάρχει κεραμική απεικόνιση της Αγίας Τριάδος, έργο της γνωστής αγγειογράφου Βιργινίας Κυδωνιέως. Μπαίνοντας στον ναό, θα δείτε το κεντρικό κλίτος που σκεπάζεται από καμάρα και τα ακριανά με σταυροθόλια. Τα κλίτη χωρίζονται από δύο σειρές με τέσσερις μαρμάρινους κίονες. Μαρμάρινο είναι και το τέμπλο, με σκαλίσματα, δείγμα μεγάλης τέχνης Τηνιακού μαρμαρογλύπτη. Ενδιαφέρουσες και οι αγιογραφίες στο εσωτερικό, από αγιογράφους του 19ου αιώνα. Ο ναός της Αγίας Τριάδας είναι μνημείο που έχει κριθεί διατηρητέο από το υπουργείο Πολιτισμού.

Ιερός Ναός Αγ. Αικατερίνης
Μες στα στενά σοκάκια, στο πάνω χωριό των Λευκών, βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης (1726). Είναι δίκλιτο παρεκκλήσι, με δύο θολωτούς νάρθηκες και ένα εντυπωσιακό δίτοξο χτιστό καμπαναριό και επιστέγασμα με τρούλο. Το βόρειο κλίτος του ναού είναι αφιερωμένο στον Άγιο Αθανάσιο.

Μοναστήρι Αγίου Ιωάννη Καπαρού
Νοτιοδυτικά του χωριού Λεύκες, κοντά στις πηγές του ποταμού Βρόντα, είναι χτισμένο το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου ή Καπαρού (από το όνομα του τελευταίου ιδιοκτήτη). Πρόκειται για ένα μικρό μοναστήρι, με εξίσου μικρό καθολικό, το οποίο ανακαινίσθηκε το 1646. Η εκδρομή στον Άη Γιάννη θα σας φέρει σε ένα μέρος με εξαιρετική φυσική ομορφιά, βλάστηση και νερά. Εντός του καθολικού ενδιαφέρον παρουσιάζει το μαρμάρινο τέμπλο του 1793.

Μοναστήρι Αγ. Κυριακής, προς το Αυκουλάκι
Προσφάτως ανακαινισμένη μονή, νοτιοανατολικά των Λευκών. Ιδρύθηκε το 17ο αιώνα από τον ιερομόναχο Ματθαίο Ραγκούση και σταμάτησε να λειτουργεί το 1831, όταν και εκοιμήθη ο τελευταίος μοναχός της μονής, Γεδεών. Στο καθολικό, μονόχωρο σταυροειδές, αξιοπρόσεκτο είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο και ο μαρμάρινος άμβωνας.

Ιερός Ναός Ζωοδόχου Πηγής στο Άσπρο Χωριό